Nieład informacyjny
Informacja jest dostępna na wyciągnięcie ręki. Pomaga w podejmowaniu decyzji i rozwiązywaniu problemów. Jej zniekształcania prowadzą do nieładu informacyjnego, który oddala nas od prawdy i wpływa na nasze relacje z innymi ludźmi. Pod wpływem nieprawdziwych informacji zmieniamy światopogląd, stajemy się bardziej radykalni w swoich ocenach, podejmujemy zupełnie inne decyzje polityczne i konsumenckie, dokonujemy wyborów skrajnie innych od dotychczasowych.
W przestrzeni informacyjnej można się zetknąć z różnymi zjawiskami, które ten nieład informacyjny charakteryzują. Oto niektóre z nich:
Fake news – fałszywa wiadomość zawierająca nieprawdziwe lub przeinaczone dane; zwykle o charakterze sensacyjnym, ma szokować i budzić kontrowersje. Jej celem jest wprowadzenie w błąd i wywołanie u odbiorcy określonych emocji i nastawienia do danej sprawy. Czasem może odnosić się do treści „niewygodnych”, rozpowszechnianych przez oponentów w sporze politycznym. Może wpływać na wybory państwowe, rozprzestrzeniać teorie spiskowe, kwestionować osiągnięcia nauki, zniszczyć komuś karierę.
Dezinformacja – celowy i konsekwentny sposób przekazu odpowiednio przygotowanych i sfałszowanych informacji (w tym fake newsów), który ma wywołać zmiany w świadomości i zachowaniu odbiorców, zgodnie z oczekiwaniami autora. Istotą jest taki sposób oddziaływania na opinię publiczną, aby wywołać określoną reakcji w celu osiągnięcia korzyści politycznych, finansowych czy gospodarczych.
Postprawda – sytuacja, gdy emocje i osobiste przekonania wpływają na kształtowanie opinii publicznej bardziej niż informacje i fakty. Wynika ze zobojętnienia na prawdę z przyzwolenia społeczeństwa na zakrywanie w obrocie medialnym istotnych bądź trudnych tematów przez informacje kontrowersyjne, zastępcze, niekoniecznie prawdziwe. Prawdy przekazu nie sprawdza się na podstawie racjonalnej argumentacji, ale w oparciu o to czy informacje są atrakcyjne i sensacyjne.
Stereotyp – utrwalony w świadomości człowieka obraz rzeczywistości odnoszący się do osób, rzeczy, zjawisk, wydarzeń, grup społecznych, procesów i instytucji. Powstaje w wyniku bezrefleksyjnego przyjmowania rozpowszechnianych sądów, które choć uproszczone lub wręcz fałszywe, są utrwalane poprzez wielokrotne powtarzanie lub tradycję. Utrzymuje się mimo nowych doświadczeń, ponieważ łączy się często z dużym zaangażowaniem emocjonalnym danej osoby.
Bańka informacyjna – zjawisko gdy algorytmy przedstawiają odbiorcy jedynie wyselekcjonowane informacje odpowiadające jego gustom. Taki wybór oparty jest na danych, które zbierane są podczas każdej aktywności użytkownika w sieci. W efekcie takiej personalizacji odbiorca tworzy fałszywy obraz rzeczywistości, który powstaje wyłącznie w oparciu o wiadomości odpowiadające wybranym poglądom i wyobrażeniom.
Nieład informacyjny jest nie do uniknięcia, ale możesz minimalizować jego skutki. Sięgaj do źródeł, które opierają się na faktach. Uważaj na język komunikacji i sposób prezentowania treści. Nie daj się ponieść emocjom. Podchodź ostrożnie do komentarzy i opinii. Sprawdzaj informacje w innych źródłach i wybieraj te miejsca, które cieszą się największych zaufaniem.
Poniższą infografikę możesz także pobrać w pliku .pdf
Smog, dym i mgła czyli wizualizacja nadmiaru informacji
Światem rządzą informacje. Pod koniec XX wieku problemem był niedobór informacji (informację trudno było zdobyć, była więc droga). Dziś mamy do czynienia z nadmiarem informacji – przesyceniem informacyjnym, gdy prawdziwym wyzwaniem jest odnalezienie w ogromnej ilości treści i źródeł tego, czego naprawdę potrzebujemy. Czytaj więcej
Trendy w obszarze wykorzystywania informacji – Trendbook 2022
Z każdym kolejnym rokiem wzrasta liczba sektorów, które przypatrują się trendom w branży, by uchwycić zmiany, prawidłowości bądź przewidzieć to, co przyniesie powiew świeżości. W tym roku i my postanowiliśmy przyjrzeć się trendom w informacji, stąd publikacja „Trendy w obszarze wykorzystywania informacji w 2022 roku. Trendbook”.
Jednym z powoli wschodzących trendów w ostatnich latach była umiejętność poprawnej weryfikacji informacji. To, co możemy obecnie zaobserwować w związku z wybuchem wojny w Ukrainie, to powszechny w Polsce zryw do sprawdzania źródeł, z których pochodzą zdjęcia, nagrania wideo czy wszelkie newsy dotyczące tego wydarzenia. Internauci dzielą się między sobą sprawdzonymi metodami na weryfikację postów w social mediach oraz wiarygodnymi źródłami informacji.
Członkowie Stowarzyszenia Profesjonalistów Informacji, którzy zawodowo zajmują się pracą z danymi oraz wiedzą postanowili przyjrzeć się informacji jako takiej i spróbowali wskazać trendy, które stają się istotne i będą się rozwijać. Prognozy powstały jeszcze przed wybuchem wojny w Ukrainie, ale mimo zmieniającej się właśnie rzeczywistości, pozostają aktualne.
W Trendbooku znajdziesz odniesienia między innymi do cyfrowego wyzwolenia, brakujących umiejętności cyfrowych wśród internautów, kompetencji brokerów informacji i researcherów, wykorzystania OSINTu, informacji administracji publicznej, informacji naukowej oraz bibliotek na miarę XXI wieku.
Publikację można pobrać na naszej stronie.
Miłej lektury!
IV Warsztat Pracy Infobrokera – podsumowanie
Stowarzyszenie Profesjonalistów Informacji we współpracy z Instytutem Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego już po raz czwarty zorganizowało konferencję pod nazwą Warsztat Pracy Infobrokera.
Prezentacje z IV Warsztatu Pracy Infobrokera
Udostępniamy prezentacje IV Warsztatu Pracy Infobrokera:
Prezentacja otwierająca konferencję
Prezentacje z I bloku Źródła informacji
Prezentacje z II bloku Narzędzia i aplikacje
Prezentacje z III bloku Techniki pracy
Prezentacje ze wszystkich edycji Warsztatu Pracy Infobrokera dostępne są na naszym profilu w serwisie slideshare, tutaj.